Ο καλός ο καπετάνιος φαίνεται και στην ξηρά!

" Λένε για μένα οι ναυτικοί που εζήσαμε μαζί

πως είμαι κακοτράχαλο τομάρι διεστραμμένο..."

Έτσι έγραψε κάποτε ένας δικός μας, ένας άνθρωπος της θάλασσας, ο ποιητής Νίκος Καββαδίας, αποδεικνύοντας όμως πως μόνο τομάρι διεστραμμένο δεν ήταν... Κι άλλα τόσα θα είχε να γράψει κι εκείνος κι εμείς για όσα λένε οι στεριανοί για τους ναυτικούς. "Ναυτικοί και άλλα κακοποιά στοιχεία", η παροιμιώδης φράση στα διάφορα έντυπα αποτυπώνει εύστοχα τις αντιλήψεις που επικρατούν για τους ναυτικούς.

Το τι λένε όμως οι ναυτικοί για τους στεριανούς τις ατέλειωτες ώρες της βάρδιας ή και στην πρύμη κοιτάζοντας τα απόνερα και τη στεριά στο βάθος, μην το ρωτάτε... Και δε θα σας αρέσει και τα εν πλοίω μη εν στεριά!!! Ο σκοπός μας έτσι κι αλλιώς δεν είναι να ανταποδώσουμε τις κατηγορίες αλλά να δείξουμε το αληθινό πρόσωπο των εργατών της θάλασσας. Και παράδειγμα τρανό βρήκαμε σήμερα σερφάροντας στο διαδίκτυο με τίτλο:

Ο ΚΑΛΟΣ Ο ΚΑΠΕΤΑΝΙΟΣ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΞΗΡΑ

Το άρθρο το συναντήσαμε στα Νέα της Χίου και αφορά την έκδοση βιβλίου από έναν Χιώτη ναυτικό, τον κ. Δημήτρη Μελαχροινούδη. Δεν ήταν το πρώτο που έγραψε, όπως η έρευνα μάς αποκάλυψε. Ο κ. Μελαχροινούδης, όπως διαβάσαμε και σε άλλες ιστοσελίδες που μιλάνε για εκείνον, είναι ένας άνθρωπος ιδίαιτερα μελετηρός. Πού τον χάνεις πού τον βρίσκεις όλο στη βιβλιοθήκη ΚΟΡΑΗΣ θα είναι σκυμμένος πάνω από κίτρινα χαρτιά και παλιά βιβλία να μαζεύει με υπομονή και επιμονή ιστορικά στοιχεία για τον τόπο του, την όμορφη Χίο.

Σ' αυτό το νεοκλασικό κτίριο που φωτογραφία του δημοσιεύσαμε παραπάνω (πηγή το σάιτ της βιβλιοθήκης ΚΟΡΑΗΣ) ο κ. Μελαχροινούδης εργάζεται εδώ και χρόνια ως μελετητής και με τα στοιχεία που συγκεντρώνει εκδίδει στη συνέχεια πολύτιμες ιστορικές μελέτες. Θα εστιάσουμε στην τελευταία του που έχει και άμεση σχέση με τη θάλασσα και ειδικότερα με τη ναυτιλία της Χίου. Τα στοιχεία είναι από τα Νέα της Χίου που κι εκείνα τα αναδημοσίευσαν από την Δημοκρατική:

Χάνεται με τις ώρες στα αρχεία της Βιβλιοθήκης ΚΟΡΑΗΣ ο κύριος Δημήτρης Μελαχροινούδης. Σημαντικά στοιχεία μας έφερνε κάθε φορά που η διάβα του, τον έβγαζε στα γραφεία της εφημερίδας. Πότε να μας δίνει στοιχεία από το Νεολόγο της Κωνσταντινούπολης και πότε από την Αμάλθεια της Σμύρνης, εφημερίδες πριν το 1900.

Και να που η δουλειά αυτή σε παλιά βιβλία ή εφημερίδες με κιτρινισμένες σελίδες και σαρακοφαγωμένα φύλλα έδωσε υλικό για την έκδοση βιβλίου.

Ο τίτλος «Βιβλίον Θαλασσινών Πωλήσεων του Μνημονείου Χίου, 1857-1870». Από τις εκδόσεις «αλφα πι» και σε συνεργασία με το Λιμενικό Ταμείο εκδόθηκε το βιβλίο που στηρίζεται σε σχετικό αρχειακό υλικό από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους νομού Χίου, δίνονται πολύτιμες πληροφορίες για αυτή την περίοδο της χιώτικης ναυτιλίας.

Στο συγκεκριμένο τόμο καταγράφονται, όπως σημειώνει ο κ. Μελαχροινούδης 196 περιπτώσεις πλοίων, που περιλαμβάνουν:

- αγοραπωλησίες

- παραδόσεις από ναυπηγούς σε ιδιοκτήτες

- υποθήκες

- δημοπρασίες λόγω πτώχευσης

- επιτροπικά για πληρεξούσιους

- συμφωνία ιδιοκτήτη με πλοίαρχο καθώς και

- κατάθεση αναφοράς σε τύπο διαμαρτύρησης, το γνωστό Note of Protest των ναυτικών.

Η μελέτη του κ. Μελαχροινούδη έχει όμως μια σημασία διότι παράλληλα δίνονται πλήθος πληροφοριών που έχουν σχέση με το θέμα. Για παράδειγμα αναφερόμενος στη λέξη καρνάγια μας πληροφορεί ότι βρίσκονταν σε όλο το μήκος των βυρσοδεψείων μέχρι το φρούριο για την πόλη της Χίου. Μαθαίνουμε επίσης για τη δωρεά που δινόταν τη μέρα καθέλκυσης του πλοίου από τον πλοίαρχο και τόσα άλλα.

Όπως σημειώνει στον πρόλογό του με αυτό το πρωτόλειο θέλει να «προκαλέσει το ενδιαφέρον, την κριτική και τη διόρθωση των ονομάτων» που μπορεί να μην έχουν μεταγραφεί σωστά. Παράλληλα να καταγράψει ένα σχεδόν άγνωστο κομμάτι της ιστορίας του νησιού μας.

Στην εισαγωγή αναλύει επίσης εν συντομία ποια είναι η πολιτικοοικονομική κατάσταση της εποχής και πώς επηρεάζεται το χιώτικο ναυτικό εμπόριο από τις παγκόσμιες εξελίξεις.

Για πάντα ναυτικός

«Ο Δημήτρης Μελαχροινούδης έκανε το χρέος του ως ευαίσθητος και υπεύθυνος πολίτης αναζητώντας και συγκεντρώνοντας υπομονετικά και μεθοδικά άγνωστα στοιχεία της ναυτικής ιστορίας του Νομού μας… Και το Λιμενικό Ταμείο ως φορέας που άμεσα συνδέεται με τα ναυτικά ζητήματα του τόπου, θεωρεί καθήκον και υποχρέωση την παρουσίαση των στοιχείων αυτών», τονίζει στο χαιρετισμό του ο πρόεδρος του Λιμενικού Ταμείου Χίου Σταμάτης Κάρμαντζης.

Ο Επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου Γιάννης Θεοτοκάς επισημαίνει επίσης ότι «ο συγγραφέας είναι άνθρωπος της θάλασσας, ναυτικός. Ταυτόχρονα, είναι και ερευνητής. Το κίνητρό του για την εμπλοκή στο πεδίο της έρευνας δεν είναι διαφορετικό από το κίνητρο για την απασχόληση στη θάλασσα…

«Η συγγραφική δουλειά του κυρίου Δημήτρη Μελαχροινούδη είναι εξίσου σημαντική και στο συμβολικό πεδίο. Η ενασχόληση των ανθρώπων της θάλασσας με τη ναυτιλία δεν εξαντλείται με την ολοκλήρωση της επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας σε αυτή. Το μεράκι για τη θάλασσα μπορεί να βρει διέξοδο σε άλλους δρόμους, στεριανούς, οι οποίοι όμως οδηγούν ξανά στη ναυτιλία: οι δρόμοι αυτοί δεν είναι άλλοι από την έρευνα, τη συστηματική καταγραφή της υπάρχουσας γνώσης, των εμπειριών, των αναμνήσεων. Με τον τρόπο αυτό, από τη μια θα εμπλουτιστεί η γνώση για την ιστορία της ναυτιλίας, και από την άλλη, η πλούσια ναυτιλιακή παράδοση της Χίου θα παραμείνει ζωντανή, τροφοδοτώντας και εμπνέοντας τις γενιές που θα ακολουθήσουν τα χνάρια των προηγούμενων γενιών στη θάλασσα», καταλήγει ο κ. Θεοτοκάς.

του Θοδωρή Πυλιώτη, ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ (dimokratiki.org)

Οι ΚΑΠΕΤΑΝΙΣΣΕΣ συγχαίρουν από καρδιάς τον εξαιρετικό αυτό συνάδελφο όχι μόνο για την πολύτιμη εργασία του αλλά και για την ακτινοβολία που με την προσπάθειά του δίνει στα πολυαδικημένα πρόσωπα των ναυτικών. Μια προσπάθεια που έχει αστέρι της το Νίκο Καββαδία, σε έναν όμως ουρανό που συνεχώς προβάλλουν και καινούρια αστεράκια...

Καλά σου ταξίδια, καπετάν Δημήτρη στις καινούριες θάλασσες που διάλεξες να αρμενίσεις από την ώρα που βγήκες στη στεριά. Είναι βλέπετε μικρόβιο το ταξίδι που τρυπώνει στις φλέβες του ναυτικού μαζί με την αρμύρα... Ακόμη και σε ένα δωμάτιο να τον κλείσεις, εκείνος θα βρει τρόπο να ταξιδεύει. Κι είναι όμορφο αυτά τα ταξίδια να μπορεί να τα μοιράζεται και με άλλους χαρίζοντας απλόχερα τη χαρά της περιήγησης σε κόσμους άγνωστους. Νομίζουμε ότι ειδικά η χιώτικη ναυτιλία που ο κ. Μελαχροινούδης ανέλαβε να μας ξεναγήσει, είναι και άγνωστη στους πολλούς και τρομερά ενδιαφέρουσα. Έτσι σας προτείνουμε ανεπιφύλακτα να προμηθευτείτε και να μελετήσετε του βιβλίο που υπενθυμίζουμε ότι εκδόθηκε από τις εκδόσεις ΑΛΦΑ ΠΙ και έχει τον τίτλο:

«Βιβλίον Θαλασσινών Πωλήσεων

του Μνημονείου Χίου, 1857-1870»

Συγγραφέας: Δημήτρης Μελαχροινούδης

_____________

Σχετικός σύνδεσμος:

• ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΧΙΟΥ